© 01 Nov. 2011 Roel K Vos

Palmer

Het was blijkbaar een oorlog voor de bevrijding van Polen, de hei­ligheid van verdragen en het zelfrespect van het Franse Keizerrijk. Zoals de meeste van dergelijke documenten sprong de proclamatie nogal vrij om met de feiten, maar zij deed het in ieder geval in een onberispelijke stijl.

Na de gehele dag gewerkt te hebben in ondraaglijke hitte - 'We zijn in de hondsdagen,' schreef hij aan Marie-Louise - reed de keizer, prikkelbaar gestemd, 's avonds de bossen in met Berthier, Caulain­court, Castellane en drie andere officieren. Ze gebruikten het souper in een tuin naast het huis van de plaatselijke geestelijke. Napoleon, die een Poolse tolk bij zich had, besloot de priester te ondervragen.

'Voor wie bidt u?' vroeg hij, 'voor mij of voor de Russen?' 'Voor Uwe Majesteit,' luidde het onderdanige antwoord. 'Dat hoort u ook te doen,' antwoordde Napoleon vriendelijk, 'als Pool en als Katho­liek.' Hij gaf de geestelijke 40.000 francs als schadeloosstelling voor het voorbijtrekken van de troepen en keerde terug naar zijn hoofd­kwartier. Hij had dan toch iets voor Polen gedaan.

Later die nacht, of in de vroege morgenuren, reed Napoleon naar de rivier. De bossen waren vol troepen. Onder de dennebomen wachtten lange colonnes infanterie en meer dan duizend kanonnen; de hulpbataljons, gestuurd om pontonbruggen te slaan over de Nje­men, stonden gereed.